Kuj szczęście, póki gorące

Gdybyś miał przed sobą tylko miesiąc życia, co być robił? Na co byś poświęcił ten czas? Co jest dla ciebie najważniejsze?

Ciężko sobie to wyobrazić, kiedy człowiek jest w pełni sił i wydaje mu się, że jeszcze wszystko zdąży w życiu zrobić. Ale warto zrobić od czasu do czasu takie ćwiczenie, pomoże ono bowiem uświadomić sobie, że być może sami się unieszczęśliwiamy, robiąc rzeczy, które tak naprawdę nie przynoszą nam zadowolenia.

Psycholog Michael Argyle wiele lat poświęcił badaniom nad szczęściem - czyli nad tym, co sprawia, że czujemy się zadowoleni z życia i z siebie, mamy dobry nastrój, czujemy, że nasze życie ma sens, że osiągnęliśmy sukces. Okazuje się, że składają się na to rzeczy najprostsze, wręcz banalne.

Czynnik 1: Miłość - rodzina

Najintensywniejszego poczucia szczęścia doświadczamy, kiedy jesteśmy ze wzajemnością zakochani. I nie chodzi tu tylko o fantastyczny seks. Samo przebywanie w pobliżu kochanej osoby wprawia nas w stan niemalże euforyczny.To niestety mija. Ale nie tak do końca. Mimo że małżeństwo jako instytucja nie cieszy się ostatnio dobrą prasą, to jednak właśnie ono jest jednym z lepszych sposobów na szczęście.

"Ludzie żyjący na kocią łapę nie są tak szczęśliwi, jak małżonkowie. Uprawiają więcej seksu niż małżeństwa w tym samym wieku, ale są mniej zadowoleni z miłości" - pisze Argyle. Wielkomiejski styl życia - dużo pracy, brak czasu dla bliskich, luźne związki partnerskie, koncentracja na własnych przyjemnościach - sprawiają, że czujemy się bardziej wolni, ale też mniej szczęśliwi. Poza tym małżeństwo wiąże się z posiadaniem dzieci. A dzieci dostarczają nam mnóstwa radości, satysfakcji i poczucia sensowności naszego życia - nieodłącznych składowych szczęścia.

Recepta na szczęście: Szczęśliwe małżeństwa, pytane o przepis na związek, mówią często rzeczy zadziwiające: "Moje małżeństwo raczej przypomina dobrze zarządzaną firmę. Obowiązki wynikają z wcześniejszych negocjacji. Staram się też, aby czas spędzany wspólnie był sensownie zorganizowany i zaplanowany. Nauczyliśmy się, że nad satysfakcją ze związku trzeba pracować" - mówi jedna z pytanych osób. I rzeczywiście - błędem jest zakładać, że wszystko się samo ułoży i oczekiwać, że związek będzie nam dostarczał samych przyjemnych emocji. Realistyczne oczekiwania i zadaniowe podejście do tematu przynoszą najgłębszą satysfakcję.

Czynnik 2: Przyjaźnie - krewni

Narzekania na meczących krewnych czy kłopotliwy przymus imienin u cioci nie maja swojego odbicia w badaniach. Rodzina to potężne źródło szczęścia. Krewni dają nam wsparcie, a fakt, ze znamy się prawie całe życie, powoduje stan głębokiego przywiązania i sprawia nam przyjemność samo przebywanie w ich towarzystwie. Przyjaciele również stanowią źródło pozytywnych doświadczeń. Osoby, które mają wielu przyjaciół i spędzają z nimi więcej czasu, zazwyczaj czują się szczęśliwsze.

Recepta na szczęście: Nie gardźmy spędami rodzinnymi. Nawet jeśli krewni nas denerwują albo śmieszą, spotkania z nimi dają nam ogromne poczucie bezpieczeństwa. Dbajmy o starych przyjaciół, pomimo braku czasu - jeden telefon w tygodniu to niewielki wysiłek, a wieczór spędzony razem z nimi przynosi bez porównania więcej radości niż samotne polegiwanie na kanapie - przed telewizorem i z puszką piwa.

Czynnik 3: Praca

To prawda, że praca mniej uszczęśliwia niż np. udane małżeństwo, ale niezadowolenie z pracy stanowi, jak wynika z badań, najpoważniejsze źródło nieszczęścia. Aż 30 proc. ludzi twierdzi, że nawet gdyby wygrali w Lotto, dalej pracowaliby na swoim stanowisku. Jaka praca przynosi największe zadowolenie? Otóż pracownicy są najszczęśliwsi na stanowiskach, które pozwalają na jak największą różnorodność wykonywanych zadań i na których są najbardziej samodzielni. Jednym z najważniejszych składników zadowolenia z pracy są kontakty ze współpracownikami.

Najlepiej się czujemy, kiedy współpracownicy nas lubią i tworzymy razem spójną grupę. Okazuje się, że wsparcie ze strony kolegów z pracy i przełożonych jest jednym z warunków zdrowia psychicznego, a nawet odkryto związek między tym a długością życia. Jak ważna jest praca dla naszego samopoczucia, przekonujemy się najczęściej, kiedy ją stracimy.

Utrata pracy może nas unieszczęśliwić. Wiadomo.Tracimy poczucie bezpieczeństwa, spada samoocena, czujemy się wyrzuceni na margines życia. Bezrobocie podkopuje nasze zdrowie psychiczne, zwiększa się ryzyko popadnięcia w nałogi, depresje oraz ryzyko samobójstwa. Najgorzej znosimy nadmiar czasu i brak kontaktów z ludźmi.

Recepta na szczęście: W miarę możliwości szukajmy pracy, która jest najlepiej dopasowana do naszych kwalifikacji, usposobienia i aspiracji. Nawet duże pieniądze nie są wystarczającą rekompensatą za podły nastrój, w jaki może nas wpędzić jałowa i jednostajna praca. Jeżeli nie mamy wielkiego wyboru, szukajmy pracy, w której będziemy mieli wiele kontaktów z ludźmi. Jeśli, odpukać, dopadnie nas bezrobocie, to przede wszystkim trzeba pomyśleć o zorganizowaniu sobie czasu. Aktywność społeczna, wolontariat itp. mogą uchronić nas przed depresją i pozwolą przywrócić wiarę w siebie. Tu procentuje też wcześniej wspomniana dbałość o przyjaźnie. Właśnie w takich chwilach stanowią one dla nas potężne wsparcie.

Czynnik 4: Czas wolny

"Jeżeli chcesz być szczęśliwy przez kilka godzin, upij się. Jeżeli chcesz być szczęśliwy przez kilka lat, ożeń się. Jeżeli chcesz być szczęśliwy całe życie, załóż ogród" - tak mówi stare przysłowie. Zadowolenie z czasu wolnego jest jedną ze składowych wskaźnika satysfakcji z życia, opracowanego na Uniwersytecie w Michigan. Możemy go przecież, nieprzymuszani przez nikogo, wykorzystać, robiąc rzeczy, które nas cieszą. Dlaczego więc tyle osób w czasie wolnym zwyczajnie się nudzi albo tępo wpatruje w ekran telewizora? Podstawową różnicą między ludźmi, których czas wolny uszczęśliwia a tymi nudzącymi się jest aktywność. Organizowanie sobie czasu wolnego to pewna umiejętność, której uczymy się najczęściej już w domu. Warto też podkreślić, że rozrywki w czasie wolnym dla większości ludzi są o tyle przyjemniejsze, o ile uczestniczymy w nich razem z przyjaciółmi.

Recepta na szczęście: Zacznij po prostu robić to, co ci sprawia radość. Znajdź swoje hobby. Badania jednoznacznie wskazują, że to wcale nie musi dużo kosztować. Wręcz przeciwnie - wycieczka na Bora Bora może być poważnym stresem, bo to i wydatki, i długi lot samolotem. A można prościej. Kiedy ostatni raz chodziłeś po górach? A przecież niewiele jest równie wielkich przyjemności, jak całodzienna górska wędrówka i herbata w schronisku.

Kup rower. Radość z jazdy będziesz odczuwał tak samo intensywnie, jak w dzieciństwie. W skali uszczęśliwiających czynności zadziwiająco wysoko plasuje się uprawianie ogrodu i nie dotyczy to tylko emerytów.

Czynnik 5: Osobowość

Istnieje wiele teorii głoszących, że poczucie zadowolenia z życia jest związane z cechami osobowości. Ekstrawertycy - czyli osoby śmiałe, dynamiczne i towarzyskie - spędzają więcej czasu z ludźmi i aktywnie poszukują przyjemności. Osoby, które mają tendencję do widzenia samych pozytywnych stron rzeczywistości - w psychologii nazywa się to syndromem Polyanny - są bardziej optymistycznie nastawione do życia, zdarzenia oceniają jako przyjemniejsze, mają lepsze zdanie o innych ludziach i pamiętają więcej pozytywnych zdarzeń. Jest też pewna w miarę stała cecha osobowości zwana kontrolą wewnętrzną - tacy ludzie wierzą, że sami są kowalami własnego losu i dzięki tej cesze czerpią więcej radości z życia. Można powiedzieć, że zamiast czuć się ofiarą losu, aktywnie kształtują swoją rzeczywistość. Szczęśliwsi są ludzie religijni, a to też jedna ze względnie stałych składowych osobowości, czują się mniej samotni, rzadziej trapi ich poczucie bezsensu życia.

Recepta na szczęście: Czy można zmienić osobowość? Wydawałoby się, że nie, natomiast można zmienić pewne cechy. Ludzie nieśmiali czują się mniej szczęśliwi, bo pragnąc kontaktów z innymi, jednocześnie odczuwają wielki stres, gdy wchodzą w nowe relacje. Jednak praktyka wykazuje, że pewnych umiejętności społecznych można się nauczyć. Kwestia decyzji. Jeżeli pielęgnujesz swoją nieśmiałość i starannie unikasz innych ludzi, nigdy nie wyćwiczysz potrzebnych umiejętności. Często jednak się okazuje, że jeśli okoliczności czy charakter pracy do tego zmuszą, prędzej czy później uczymy się odpowiednich umiejętności. Wygląda na to, że w ogóle przyjęcie aktywnej postawy i decyzja "sam będę kierował swoim losem", sprawiają, że zaczynamy odczuwać więcej radości z życia.

Czynnik 6: Pozytywne myślenie

Jak wywołać pozytywny nastrój? Badania laboratoryjne przeprowadzone w 1968 roku przez Veltena wykazały skuteczność wielokrotnie obśmiewanego pozytywnego myślenia. Badani, którzy mieli za zadanie czytać serię stwierdzeń, typu "Czuję się naprawdę wspaniale", "Cieszy mnie wiele rzeczy" rzeczywiście oceniali swój nastrój jako bardziej pozytywny. Taka technika, stosowana codziennie, już po dwóch tygodniach przyniosła trwałe pozytywne zmiany w podejściu do życia.

Recepta na szczęście: Nie wiadomo do końca, czy metoda działa z jednakową skutecznością u wszystkich, ale co ci szkodzi sprawdzić... Na przykład codziennie jadąc do pracy powtarzaj sobie kilka wybranych zdań: "Jestem pełen energii", "Czuję się zaspokojony, zrelaksowany i szczęśliwy", "Wszystko mi się udaje". Czary? Spróbuj. Ludzie szczęśliwi aktywnie szukają sposobów na osiągnięcie przyjemności.

Przeżyj to sam

Przyjemne zdarzenia, które mają wpływ na nastrój całego dnia. Szukaj ich aktywnie, a będziesz szczęśliwy. Zamiast marudzić, że życie to nie jest jedno pasmo przyjemności, przyjmij, że szczęście to suma pozytywnych zdarzeń. Oto lista najwyżej ocenianych przez ludzi czynności.

Związane z innymi ludźmi:
• Przebywanie wśród szczęśliwych, rozbawionych osób.
• Zainteresowanie ze strony ludzi.
• Przebywanie z przyjaciółmi.
• Adoracja ze strony płci przeciwnej.
• Całowanie się.
• Wyznawanie miłości.
• Pieszczoty, gra wstępna.
• Bycie z kimś, kogo się kocha.
• Mówienie komplementów.
• Bycie poproszonym o pomoc i radę.
• Seks.
• Poznanie kogoś atrakcyjnego.
Wykonywane samotnie
• Śmiech - oglądanie komedii.
• Poczucie odprężenia.
• Myślenie o czymś dobrym.
• Myślenie o ulubionych osobach.
• Oglądanie pięknych krajobrazów.
• Oddychanie świeżym powietrzem.
• Przebywanie w ciszy i spokoju.
• Siedzenie na słońcu.
• Wolny czas poświęcony na hobby.
• Mocny sen w nocy.
• Słuchanie muzyki.
• Uśmiechanie się do ludzi.
• Obserwowanie, że bliskim się dobrze powodzi.
• Poczucie obecności Boga w życiu.
Związane z własnym rozwojem:
• Realizacja projektu na własny sposób.
• Czytanie książek.
• Planowanie lub organizacja czegoś.
• Umiejętne prowadzenie samochodu.
• Powiedzenie czegoś wprost.
• Uczenie się czegoś nowego.
• Słuchanie komplementów.
• Dobre wykonanie jakiejś pracy.
• Różne:
• Jedzenie dobrego posiłku.
• Wyjście do restauracji.
• Przebywanie ze zwierzętami.
Źródło: Lewinsohn i Graf, 1973.

Co nam powinno dać do myślenia, to fakt, że niemal każda z tych przyjemności jest ogólnie dostępna. Żadna nie wymaga wielkich pieniędzy. Czujemy się szczęśliwi, przebywając w gronie sympatycznych ludzi, którzy nas lubią, akceptują i szanują. Lubimy wzbudzać zainteresowanie u płci przeciwnej, uszczęśliwia nas, kiedy wykonujemy pracę, w której dobrze wykorzystujemy nasze umiejętności. Cieszy nas kontakt z przyrodą. Człowiek to proste stworzenie, tylko niepotrzebnie tak wszystko komplikuje.