Czym jest polska "miastowieś"?

Twórcy raportów skupiają się na różnicach rozwoju kultury na terenach miejskich i wiejskich, które, zdaniem autorów, są mniejsze, niż 20-30 lat temu, ale nadal duże.

Obraz, jaki wyłania się z obu publikacji, to zmieniające się środowisko kulturalne oraz formy uczestnictwa w kulturze. Kultura wiejska staje się w coraz mniejszym stopniu zależna od instytucji, a zdecydowana większość jej odbiorców poszukuje treści rozrywkowych, które pragnie konsumować zbiorowo, podtrzymując przy tej okazji więzi społeczne.

Prof. Burszta, który jest profesorem antropologii kulturowej Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, zwrócił uwagę, że na terenach wiejskich jest coraz większa świadomość "obecności w świecie poprzez kulturę".

- Na wsiach nie zaczną nagle budować filharmonii, ale widać zachodzące powoli zmiany w mentalności - powiedział Burszta.

Profesor tłumaczył, że na terenach wiejskich zwiększa się aktywność uczestnictwa mieszkańców w kulturze, ale jak zaznaczył kultura ma tam często "ludyczny, płytki charakter". Podkreślił rolę wydarzeń, które "mogą wydawać się nieistotne" z perspektywy metropolitarnej: festyny, jarmarki lub uroczystości poświęcone poszczególnym miejscowościom.

- Dziś regionalizm kulturalny ma inny charakter niż w czasach PRL. Sięga się np. do tradycji historycznych. Eksponowane są wydarzenia historyczne, jakie działy się w danym miejscu. Podkreśla się, że w danej miejscowości urodziła się jakaś słynna postać, bądź, że ktoś słynny przebywał tam przez jakiś czas - zaznaczył Burszta.

- W Polsce zaczyna obowiązywać kultura eventu - mówił toruński socjolog, Karol Szlendak. Według niego, w małych miejscowościach instytucje kultury zmieniają się w rodzaj "sklepiku za grosik", bo ośrodki kulturalne muszą zajmować się wieloma dziedzinami edukacji kulturalnej: od zajęć z uczniami po tworzenie miejsc aktywizacji społecznej osób w podeszłym wieku.

Zdaniem twórców, raport pokazuje dobitnie, że nie ma już czegoś takiego jak wieś, czy kultura chłopska, ale "raczej "miastowieś", "ludowość", "folkloryzm", a jeszcze dokładniej ogromnie hybrydyczne formacje społeczno-kulturowe, które łączą to, co stare i nowe, miejskie i wiejskie, lokalne i globalne".

Efekty badań zaprezentowane w publikacjach "Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie" oraz "Kultura miejska w Polsce z perspektywy interdyscyplinarnych badań jakościowych.