Paracetamol, czyli najpopularniejszy lek przeciwbólowy na świecie, może wpływać na nasze zachowanie. W jaki sposób?
Paracetamol, znany także jako acetaminofen, to hydroksylowa pochodna acetanilidu, w obiegu już blisko 70 lat. Lek ten wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, przy rzadkich efektach niepożądanych. Badania z 2020 r. wykazują, że częste przyjmowanie paracetamolu zwiększa podejmowanie ryzyka.
- Acetaminofen wydaje się sprawiać, że ludzie odczuwają mniej negatywnych emocji, gdy rozważają ryzykowne działania - po prostu nie czują się tak przerażeni. Przy prawie 25 procentach populacji w USA przyjmujących acetaminofen każdego tygodnia, zwiększone podejmowanie ryzyka może mieć ważne skutki dla społeczeństwa - powiedział Baldwin Way, neurobiolog z Ohio State University.
Najnowsze badania stanowią uzupełnienie wcześniejszych, które sugerują, że wpływ acetaminofenu na redukcję bólu obejmuje różne procesy psychologiczne, m.in. obniżoną wrażliwość na zranienie innych, zmniejszoną empatię, a nawet osłabienie funkcji poznawczych.
Zespół uczonych prowadzonych przez Baldwina Waya odkrył, że afektywna zdolność ludzi do postrzegania i oceny ryzyka może być upośledzona po zażyciu paracetamolu. Efekty te są subtelne i nie przekładają się na popychanie ludzi do niebezpiecznych zachowań, ale warto je odnotować. Trzeba pamiętać, że acetaminofen znajduje się w ponad 600 różnych rodzajach leków dostępnych na receptę i bez recepty.
W serii eksperymentów z ponad 500 osobami, zespół Waya zmierzył, jak pojedyncza dawka 1000 mg acetaminofenu (zalecana maksymalna dawka dla dorosłych) losowo przypisana uczestnikom wpłynęła na ich ryzykowne zachowania, w porównaniu z placebo.
Uczestnicy musieli napompować balon na ekranie komputera, za co zarabiali wirtualne pieniądze. Im więcej balonów napompowali, tym większe kwoty zarabiali, ale gdy jeden z nich pękał, konto było zerowane. Wyniki pokazały, że po zażyciu acetaminofenu, skłonność do podejmowania ryzyka była większa (w porównaniu z grupą kontrolną). Ogólnie rzecz ujmując: osoby, które zażyły paracetamol chętniej pompowały balony i częściej doprowadzały do ich pękania.
- Jeśli jesteś niechętny do ryzyka, możesz pompować kilka razy, a następnie zdecydować się na wypłatę gotówki, ponieważ nie chcesz, aby balon pękł i stracić swoje pieniądze. Ale osoby zażywające acetaminofen są mniej niespokojne i mają mniej negatywnych emocji o tym, jak duży balon się staje i jaka jest szansa jego pęknięcia - dodał Baldwin Way.
Uczestnicy wypełniali również ankiety, oceniając poziom ryzyka, jaki dostrzegli w różnych hipotetycznych scenariuszach, np. postawienie całych zarobionych pieniędzy na wydarzenie sportowe, skok na bungee z wysokiego postu lub prowadzenie samochodu bez zapiętych pasów. W jednym z badań, paracetamol zmniejszał postrzeganie ryzyka.
Trzeba pamiętać, że pozorny wpływ leku na podejmowanie ryzyka może być interpretowany również przez inne procesy psychologiczne, takie jak zmniejszenie lęku. Konieczne jest jednak przeprowadzenie kolejnych badań.
