Naukowcy zapowiadają przełom: Możliwe będzie przewidywanie przebiegu wojen
Naukowcy z Wiednia stworzyli model, który pozwala niezwykle dokładnie analizować konflikty zbrojne. Nie tylko umożliwia dostrzeżenie zależności, ale i może pokazać, jak będą się rozwijały już na wczesnym etapie.
Szeroko rozumiana przemoc na tle politycznym wzrosła o 27 procent w ujęciu globalnym w 2022 roku. Dotkniętych nią zostało 1,7 miliarda ludzi. Jednym z konfliktów, które obserwujemy na świecie, są konflikty zbrojne. Niektóre z nich rozgrywają się pomiędzy państwami, jak choćby inwazja Rosji na Ukrainę. Znacznie więcej jest jednak tych, które rozgrywają się w granicach jednego państwa.
Wiele z konfliktów rozgrywa się w Afryce. W Nigerii w ciągu ostatnich lat nasiliła się przemoc, zwłaszcza ze strony Boko Haram. W Somalii ludność zagrożona jest w wyniku konfliktów i ataków dokonywanych przez grupy zbrojne, zwłaszcza Asz-Szabab.
Aktualnym wyzwaniem pozostaje więc nie tylko geneza konfliktów, ale także zrozumienie, w jaki sposób się rozprzestrzeniają. W związku z tym zespół z Complexity Science Hub - organizacji badawczej z siedzibą w Wiedniu - stworzył matematyczną analizę konfliktów zbrojnych.
― Często opowiadamy wiele narracji o jednym konflikcie, które zależą od tego, czy przybliżymy go jako przykład lokalnego napięcia, czy pomniejszymy go i uznamy za część geopolitycznego spisku; niekoniecznie są one niekompatybilne - wyjaśnił dodatkowo współautor Eddie Lee, doktor habilitowany w CSH. ― Nasza technika pozwala nam miareczkować między nimi i wypełniać wielkoskalowy portret konfliktu.
Aby znaleźć odpowiednie rozwiązanie, badacze znaleźli inspirację w fizyce i biofizyce, a dokładniej oparli się na badaniach naprężeń w materiałach i kaskad neuronowych w mózgu, przy czym dane, które wykorzystali, pochodziły z walk w Afryce z lat 1997-2019. W celu analizy podzielili obszar na siatkę komórek, a czas na kolejne wycinki. Następnie spróbowali przewidzieć, kiedy i gdzie pojawią się kolejne walki, analizując ich obecność lub brak w każdej komórce w czasie.
― Jeśli istnieje powiązanie między dwiema komórkami, oznacza to, że konflikt w jednym miejscu może przewidzieć konflikt w innym miejscu — wyjaśnia Kushwaha. ― Korzystając z tej sieci przyczynowej, możemy grupować różne zdarzenia konfliktowe.
Podczas analiz naukowcy zwrócili również uwagę na to, że konflikty rozprzestrzeniają się jak lawiny. Począwszy od jednego miejsca, rozwijają się kaskadowo. Co więcej, stworzony model pozwala na znalezienie powiązań: ― Powiązaliśmy przemoc ze strony milicji Fulani z walkami Boko Haram w Nigerii, sugerując, że te konflikty są ze sobą powiązane ― wyjaśnia Kushwaha.
Zdaniem autorów, ich rozwiązanie może pomóc w znalezieniu niewidocznych związków przyczynowych w gwałtownych konfliktach, a nawet przewidzieć rozwój wojny na wczesnym etapie. To pozwoli na podejmowanie skuteczniejszych decyzji politycznych.
Źródło: Niraj Kushwaha , Edward D Lee, Discovering the mesoscale for chains of conflict, PNAS Nexus, Volume 2, Issue 7, July 2023, pgad228, https://doi.org/10.1093/pnasnexus/pgad228
