Co zdradzają nasze gesty? Mowa rąk i palców

W Polsce ten gest jednoznacznie kojarzy się pozytywnie. Ktoś, kto podnosi kciuk skierowany w górę, daje znać o tym, że "wszystko jest w porządku". Znaczenie tego gestu nie ukształtowało się w ten sposób nie bez powodu i to na gruncie nie tylko polskim, ale europejskim. Wywodzi się bezpośrednio z gestu wykonywanego przez starożytnych Rzymian. Gdy na arenie amfiteatru cesarz unosił kciuk w górę, dawał tym samym rozkaz, aby ocalić życie gladiatora, który przegrał walkę. 

Kciuk w górę nie ma większego znaczenia dla Austriaków, Niemców czy Francuzów - w tych krajach wskazuje po prostu na cyfrę 1. Natomiast w Australii, na Filipinach czy w krajach islamskich, ten gest jest uznawany za obraźliwy.

W tym przypadku nie ma wątpliwości w żadnym miejscu na świecie. Wyciągnięty środkowy palec znany był już w starożytnym Rzymie, jednak spopularyzował się dzięki produkcjom z Hollywood. Do Polski trafił właśnie zza oceanu, przez Wielką Brytanię. Gest ten uważa się za obraźliwy, a jego wykonanie wobec innej osoby sugeruje, że powinna ona znaleźć się w zupełnie innym miejscu i zakończyć konwersację.

Ten gest można odczytywać dwojako i niestety - skrajnie. Jeśli wyciągasz dwa palce (wskazujący i środkowy), układając je w literę "V", a Twoja dłoń jest skierowana do rozmówcy częścią wewnętrzną, dajesz znać o zwycięstwie. Gdy wykonasz "V" ale z grzbietem dłoni względem drugiej osoby, będzie to dla niej obraźliwe. Gest victorii ma swoje źródła w historii, a konkretnie w wojnie stuletniej. W ten sposób francuscy żołnierze grozili brytyjskim łucznikom obcięciem palców. 

To jeden z tych gestów, które w różnych kulturach i społecznościach może mieć skrajnie odmienne znaczenie. Młodzi Amerykanie wykorzystują go do wyrażenia idei miłości i pokoju (w znaczeniu zbliżonym do litery "V"). We wschodniej części świata trzy palce mówią o szacunku wobec innej osoby. Inaczej trzy palce należy interpretować w polityce. Przykładowo w Tajlandii pokazuje się ten gest w imię walki o niepodległość.

To charakterystyczny gest o proweniencji sportowej, jednak już dawno wyszedł poza tę kategorię. Jego wykonawca zgina jedną rękę na wysokości łokcia, jednocześnie łapiąc jej ramię drugą ręką. Tak zachował się w 1980 roku Władysław Kozakiewicz - polski sportowiec, który zdobył wówczas złoty medal pokonując zawodników Związku Radzieckiego. Gest ten Polak wykonał wobec radzieckich kibiców.

Gest Kozakiewicza zyskał sławę na całym świecie, a dla Francuzów stanowi alternatywę dla brytyjskiego i amerykańskiego środkowego palca. W każdym przypadku jest to gest negatywny, wyrażający niechęć do innych.

Członkowie masonerii rzadko otwarcie przyznają się do swoich reguł i zasad. Ze względu na liczne tajemnice i niedopowiedzenia, opinie na temat tego stowarzyszenia są bardzo różne - jedni nazywali ich wyznawcami szatana, inni okultystyczną sektą. Nie ulega jednak wątpliwości, że ich komunikacja w dużej mierze opierała się na gestach dłoni (najczęściej wyrażali w ten sposób ideę braterstwa). Niektóre służyły identyfikacji tożsamości członków poszczególnych grup. Dziś niektórych z tych gestów używa się powszechnie, nie mając świadomości ich pochodzenia.

Od razu nasuwa się tu skojarzenie, z kultem szatana i symbolicznym oddaniu mu władzy (w kulturze diabeł przedstawiany jest właśnie z rogami na głowie). Aby wykonać ten gest, należy schować trzy środkowe palce (wskazujący, środkowy i serdeczny), a wystawić kciuk oraz mały palec, układając z nich w ten sposób właśnie rogi. 

Ten symbol wykorzystywany był i jest przez różnych celebrytów, polityków, ale również muzyków wykonujących heavy metal. Wśród znanych osób, które sfotografowano z takim gestem znaleźli się m.in. George Bush, Elizabeth Taylor, Paul McCartney, muzycy zespołu Metallica czy Avril Lavigne.

Uważa się, że zwolennicy okultystycznych praktyk dają sobie w ten sposób znać o swojej przynależności do grona satanistów. 

W Polsce zaciśnięcie pięści z kciukiem umieszczonym między palcem wskazującym a środkowym kojarzy się zdecydowanie negatywnie i arogancko. Tak samo odbiera się ten gest w Turcji, Chinach, Indonezji czy w Rosji. Gest "figi" (określenie polskie) pochodzi jeszcze ze starożytnego Rzymu, tyle że tam świadczył o życzliwości wobec drugiej osoby. 

Za oceanem z wykorzystaniem tego gestu rodzice bawią się z dziećmi w zabawę pod hasłem "Zabrałem Ci nos". Z takim znaczeniem można spotkać się właśnie w Stanach Zjednoczonych, ale też Kanadzie czy Australii.

To gest, którego w Polsce często używa się jako odpowiedź na pytanie o to, czy wszystko jest w porządku. Czasem ma z kolei wyrażać zachwyt nad konkretną rzeczą, np. smakowitą potrawą. Jednak podróżując w inne miejsca świata, znaczenie połączenia dwóch palców (kciuka i wskazującego) w "kółko" będzie interpretowane odmiennie. 

Za arogancki i obraźliwy gest weźmie się je w Brazylii. Z kolei Grecy i Turcy odbiorą ten gest jako nazwanie innej osoby homoseksualistą. Jeszcze inaczej interpretuje się go na w krajach Bliskiego Wschodu. Tam ściśle wiąże się ze złym urokiem. Nic dziwnego - wielu przypisuje gest "Ok" masonerii.

To również symbol niejednoznaczny. W Wielkiej Brytanii i Ameryce skrzyżowanie palców wskazującego i środkowego oznacza życzenie powodzenia. W Polsce mówi się z kolei o "trzymaniu za kogoś kciuków". Za obraźliwy ten gest jest natomiast uznawany np. w Wietnamie. 

Utrwaliło się też powszechne przekonanie o tym, że dwa skrzyżowane palce w trakcie składania komuś obietnicy wskazują, że nie ma się zamiaru jej dotrzymać.

To zaledwie kilka wybranych gestów, które można spotkać w komunikacji niewerbalnej na całym świecie. Ich znaczenie zależy jednak od konkretnej tradycji i kręgu kulturowego. Warto mieć tego świadomość, planując choćby wakacyjny wyjazd za granicę.