Francuskie strefy zakazane. Nikt nie ma prawa wejść

Niemieckie okopy, które były wykopane w lesie w okolicach Longueval. Ostrzał artyleryjski zmiótł las z powierzchni ziemi /Imperial War Museum /domena publiczna
Reklama

W północno-wschodniej Francji istnieją strefy, do których nikt nie ma prawa wstępu. Po 100 latach od zakończenia I wojny światowej ziemia nadal kryje setki ton niewybuchów, niewypałów, przerdzewiałej amunicji i szczątków żołnierzy.

Takie miejscowości jak Beaulne-et-Chivy czy Courtecon, leżące w departamencie Aisne, albo Hurlus, Perthes-lès-Hurlus i Moronvilliers, leżące niegdyś na placu boju nad Marną, lub Beaumont-en-Verdunois, gdzie toczyły się walki podczas starć o Verdun, zostały na zawsze starte z powierzchni ziemi. Niektóre z nich nadal są strefami wyłączonymi dla ludzi. Francuzi nazywają je "zone rouge" - strefami czerwonymi. Wejście do nich grozi śmiercią.

Podczas Wielkiej Wojny na polach bitew niepodzielnie królowała artyleria. Toczona wojna pozycyjna spowodowała, że obszar walk był w zasadzie niewielki i odizolowany. To też sprawiło, że tylko w trakcie starć pod Verdun na metr kwadratowy ziemi spadło średnio sześć pocisków.

Reklama

W ciągu dziesięciu miesięcy Niemcy wystrzelili 30 mln, a Francuzi 23 mln pocisków, które zniosły dziesięć wsi i miasteczek z powierzchni. W podobny sposób bezpowrotnie zostało zniszczone 7 procent powierzchni Francji - w zgliszcza obrócono setki tysięcy domów na terenie 4000 gmin, zajmujących powierzchnię 3 337 000 hektarów.

Zone rouge

Już w 1914 roku rząd Francji zobowiązał się do pełnego zrekompensowania strat, jakie w wyniku wojny ponieśli cywile. Pięć miesięcy po zawieszeniu broni z 1918 roku, po długich dyskusjach pomiędzy senatorami a posłami, uchwalona została ustawa z dnia 17 kwietnia 1919 o zniszczeniach wojennych, w której władze zobowiązały się wykupić najbardziej zanieczyszczone działki i doprowadzić je do stanu, w którym ponownie będą nadawały się do zamieszkania. Akcja wykupu gruntów zaczęła się w połowie 1921 roku. Wykupiono wówczas 178 000 hektarów ziemi, które zostały oznaczone kolorem czerwonym.

Strefy czerwone były to obszary z grubsza odpowiadające położeniu pierwszej linii frontu, na których zalegały olbrzymie pokłady niewybuchów, niewypałów, zmagazynowanej amunicji, szczątków ciał żołnierzy obu stron. Ziemia na tym terenie najczęściej była skażona gazami bojowymi i chemikaliami wykorzystywanymi do produkcji amunicji.

Strefy te rosły i malały, częściej w zależności od lobby rolniczego, niż w przypadku oczyszczenia terenu z niebezpiecznych substancji. I tak na przykład, strefa w okolicach Pas-de-Calais cudownie zmalała z 26 tys. ha w 1919 roku do niespełna 500 ha cztery lata później. Szybko jednak ponownie ją powiększono, kiedy kilku rolników wyleciało w powietrze.

Prócz czerwonej w 1919 roku wyznaczono jeszcze dwie inne strefy - żółtą, gdzie walki toczyły się sporadycznie, i zieloną, która była właściwie wolna od jakichkolwiek zniszczeń.

Oczyszczanie

Do 1 stycznia 1927 roku czerwona strefa została ograniczona do 48 820 hektarów. Nie oznacza to jednak, że zostały oczyszczone. Francuskie władze zdecydowały jedynie o tym, że pola bitew zostaną zalesione, utrzymując nadal zakaz osiedlania się ludzi i wypasu zwierząt. Mimo to już dwa lata później na placu boju pod Verdun, gdzie zginęło ponad 300 tys. żołnierzy, powstała ferma świń. Wedle ówczesnej prasy większe straty w hodowli powodowały niewybuchy niż choroby.

Za kompleksowe prace saperskie zabrano się dopiero w latach 70. Niemal 50 lat po zakończeniu walk. Powstał wówczas Department du Deminage, którego zadaniem jest rekultywacja czerwonej strefy. Co nie jest łatwe.

Dopuszczalne normy arsenu w wielu miejscach są przekroczone 300-krotnie. Tyczy się to również ołowiu, rtęci i cynku. Francuzi liczą, że przy obecnym tempie rozminowywania, uda im się oczyścić całość terenu za 300 do 700 lat. W latach 2005-06 przeprowadzono badania, podczas których oszacowano, że na każdym hektarze ziemi do głębokości 15 cm leży około 300 niewybuchów.

I to tylko w strefie czerwonej. Dla żółtej i zielonej takich badań nie prowadzono. Jednak o skali problemu w strefach zamieszkałych może świadczyć fakt, że każdego roku rolnicy wykopują i dostarczają władzom około 900 ton materiałów wybuchowych. Problem dotyczy prawie 600 gmin, które niemal 100 lat po zakończeniu wojny odczuwają jej skutki.

INTERIA.PL
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy