Teleskop astronomiczny na początek. Jaki wybrać i ile kosztuje?
To najczęstsze pytania, które zadają sobie początkujący obserwatorzy nieba. Wybór najlepszego teleskopu nie jest łatwym zadaniem, zwłaszcza gdy dopiero rozpoczynamy swoją przygodę z astronomią. Jaki wybrać teleskop astronomiczny dla początkujących i ile kosztuje? Czym się kierować przy jego kupnie? Wyjaśniamy.
Pierwszą decyzją, jaką należy podjąć podczas wyboru teleskopu astronomicznego, jest określenie jego rodzaju. Dostępne są dwa główne rodzaje teleskopów: soczewkowy (refraktor) oraz zwierciadlany (reflektor). Teleskopy te różnią się od siebie budową i zasadami działania.
Załamanie światła to zjawisko wykorzystywane w teleskopach soczewkowych. Polega ona na tym, że promienie wpadającego przez obiektyw światła docierają do soczewki. Tam zmienia się kierunek ich ruchu, co sprawia, że osoba obserwująca ma wrażenie, że światło dociera do niej ze znacznie bliższej odległości, niż jest to w rzeczywistości.
Z kolei teleskopy zwierciadlane działają na zasadzie odbicia światła. Promienie światła wpadają do wnętrza, a następnie są odbijane (zmienia się ich kierunek) przez znajdujące się po przeciwległej stronie tubusu zwierciadło. Jeśli teleskop nie posiada dodatkowego lustra, wtedy promienie trafiają tam od razu po odbiciu od zwierciadła. Dodatkowo w teleskopach zwierciadlanych nie występuje zjawisko aberracji chromatycznej.
Nie można stwierdzić, że jeden rodzaj teleskopu jest lepszy od drugiego. Zarówno teleskop soczewkowy, jak i teleskop zwierciadlany mają swoje wady i zalety.
Refraktor uzyskuje obraz o lepszym kontraście, dlatego sprawdza się lepiej w obserwacji jaśniejszych obiektów. Pozwala na obserwację planet, Księżyca czy gwiazd podwójnych. Natomiast reflektor lepiej sprawdza się w obserwacji ciemniejszych obiektów na niebie: gromad, mgławic i galaktyk. Wymaga jednak optymalnego ustawienia elementów optycznych, co może być skomplikowane w przypadku osób początkujących.
Wybór pierwszego teleskopu astronomicznego nie jest zadaniem łatwym z kilku względów. Przede wszystkim teleskop dla początkujących nie powinien być zbyt skomplikowany, a jednocześnie ważne są jego parametry. Może się okazać, że teleskop o słabszych możliwościach w ciągu kilku miesięcy przestanie spełniać nasze oczekiwania, dlatego warto zainwestować w sprzęt o większej średnicy obiektywu lub lustra.
Na początku warto skupić się na teleskopach, które pozwolą obserwować najciekawsze ciała niebieskie. Pod tym względem najlepiej sprawdzi się teleskop astronomiczny soczewkowy. Wysokiej jakości teleskop tego typu pozwala zobaczyć kratery na Księżycu, pierścienie Saturna czy księżyce Jowisza. Jeżeli zależy ci na obserwacji galaktyk czy mgławic lepiej jednak zainteresować się reflektorem, który bardziej przyda się w przypadku zaawansowanych osób, jeżdżących z teleskopem w poszukiwaniu dogodnych warunków obserwacyjnych.
Na wybór odpowiedniego teleskopu mają wpływ parametry, wielkość sprzętu oraz dodatkowe akcesoria. Często czynniki te są ze sobą powiązane. Na przykład większa średnica obiektywu lub lustra wiąże się z lepszymi widokami, ale też zwiększonymi wymiarami i wagą teleskopu. Z kolei duży sprzęt posiada zwykle lepsze parametry. Należy zatem zdecydować, czego tak naprawdę oczekujemy od teleskopu i czy istotne znaczenie ma jego kompaktowość.
Wpływ na wygodę użytkowania teleskopu mają również dodatkowe akcesoria. Najlepiej więc kupować od razu cały zestaw, który będzie zawierał kompatybilne elementy. Już na samym początku warto zaopatrzyć się w przynajmniej trzy okulary - każdy o innej wartości powiększenia. Jeden lub dwa są zazwyczaj dołączone do teleskopu i bardzo często są to najtańsze dostępne na rynku modele.
Szukacz jest kolejnym przydatnym urządzeniem, które znacznie ułatwia obsługę teleskopu. To dodatkowa luneta służąca tylko i wyłącznie do wyszukiwania danego obiektu na niebie. Można za jej pomocą przyglądać się szerokim obszarom nieba i dzięki temu szybciej znaleźć ten fragment, który nas interesuje.
Wybierając określony zestaw warto dowiedzieć się, co wchodzi w jego skład, czy są w nim okulary i jakiej są marki.
Ceny teleskopów astronomicznych są bardzo zróżnicowane. Specjaliści zdecydowanie odradzają zakupu najtańszych na rynku teleskopów, które dedykowane są zwykle najmłodszym. Dobrej jakości teleskop dla początkujących można już kupić od 500 do 1000 złotych.
Świetnymi propozycjami dla rozpoczynających swoją przygodę z astronomią badaczy są modele:
- Sky Watcher Discovery BK 705 AZ2 70/500
- Sky Watcher Dobson 130
- Celestron AstroMaster Constellation 130 EQ
- Sky Watcher Universe BK 709 EQ1 70/900
- Celestron PowerSeeker 60 AZ
- Nedis SCTE7070WT
Na pewno przed zakupem teleskopów warto dokładnie sprawdzić różnego rodzaju informacje przygotowane przez specjalistów. Dobrym pomysłem jest analizowanie wszelkiego typu zestawień i rankingów teleskopów 2022, by dowiedzieć się, które teleskopy są najlepsze w danym sezonie.
Zobacz też:
Perseidy 2022 i noc spadających gwiazd w sierpniu. Kiedy obserwować niebo?
Tańcowały trzy Michały, albo cztery! Naukowcy zaobserwowali niezwykły układ gwiazd
GHOST już w fazie kalibracji. Niedługo poznamy tajemnice skrywające się w świetle gwiazd
