Prawdziwy pies na wilki

Dokładna historia estreli jest nieznana. Wiemy relatywnie mało o ich pochodzeniu i ewolucji w czasach antycznych, ale to pewne, że są jedną z najstarszych ras Półwyspu Iberyjskiego.

W 138 roku p.n.e. Portugalia była prowincją Imperium Rzymskiego, znana jako Luzytania. Przywódcą Luzytanów był Wiriatus, który poprowadził swój lud w kampanii przeciwko Rzymianom, przez co zginął z rąk wynajętych zabójców. Wiele opisów z tamtych czasów pozwala nam dowiedzieć się, jak żyły plemiona Wiriatusa - zajmowały się rolnictwem, hodowlą owiec i kóz - mając za kompanów i pomoc wielkie psy.

Od XIII wieku posiadamy dokumenty opisujące partnerstwo pomiędzy ludźmi i dużymi psami, które pracowały jako ochrona żywego inwentarza, nosząc na szyjach tradycyjne metalowe obroże z kolcami (jako ochrona przed wilkami).

Pies obrońca tamtych czasów nie był rasą, jaką znamy obecnie. Pies z Gór Estrela kształtował się przez okres setek lat.

Jeszcze kilka lat temu, podróżowanie przez górski region było utrudnione, a rasa utrzymywana była w całkowitej czystości przez używanie w hodowli tylko psów występujących lokalnie.

Psy były hodowane na ścieżkach migracyjnych z letnich pastwisk w wysokich partiach Gór Estrela do cieplejszych dolin w miesiącach zimowych.

Rozwój rasy był w rękach lokalnych rolników, którzy wysoko cenili zdolności obronne psów. Tylko psy realnie stróżujące były trzymane i rozmnażane. Estrela musiał być zdolny do stawienia czoła dorosłemu wilkowi. Rozwinął się w mocnego, silnego i sprawnego psa, łączącego wrażenie wigoru i siły. Psy musiały być bardzo zwinne, posiadać umiejętność łatwego poruszania się po trudnym terenie, a w czasach, w których wilk nadal uważany był jako wróg, musiały często nosić metalowe obroże z kolcami, aby ochraniać szyję przed ich atakiem.

Innymi cechami charakterystycznymi, które były doceniane, lub niezbędne do przeżycia to potężna budowa, mocna głowa, grube kości, głęboka klatka piersiowa, ciepła sierść, kryza wokół szyi, wytrzymałość, umiejętność przeżycia na minimalnej diecie oraz czujny, nieufny, jednak lojalny charakter.

Jednakże przez izolację, rasa pozostawała nieznana poza miejscem pochodzenia, aż do początku XX wieku, kiedy arystokraci zauważyli estrele i byli pod ich wrażeniem. Zamożni właściciele ziemscy docenili niesamowitą różnorodność zdolności tych psów. Zaczęli trzymać psy jako kompanów i psy obronne. Coraz więcej psów stawało się domowymi kompanami, kiedy stada w regionie górskim zaczęły maleć. Ponieważ psy te były faworyzowane przez arystokrację, Portugalczycy, którzy podziwiali zagraniczne rasy, zaczęli interesować się psami stróżującymi z Gór Estrela. Pomiędzy 1908 i 1919 rokiem, specjalne wystawy psów znane jako concursos były organizowane w celu promocji rasy.

W latach 30-tych XX wieku, Portugalia przechodziła odrodzenie zainteresowania rodzimymi rasami. W 1933 roku stworzono pierwszy wzorzec rasy estreli.

We wczesnych latach 70-tych XX wieku zainteresowanie psami z Estreli gruntownie spadło, głównie z powodu niewielkiej ilości pasterzy czynnie pracujących przy stadach, jak to miało miejsce dawniej. Szukając lepszego sposobu na życie, wielu z nich wyemigrowało. Wystawy psów były zarządzane przez zamożnych, a ich zainteresowania nie obejmowały ras rodzimych. Degeneracja i groźba wyginięcia rasy, były szeroko dyskutowane, aż do rewolucji portugalskiej w 1974 roku, która przyczyniła się do faktycznego ocalenia rasy. Dzięki wizji nowej ery i kiełkowaniu nowych idei, nastała zmiana mentalności. Docierając do korzeni narodowych, tradycji przodków i starań zachowania dziedzictwa, nastało nowe zainteresowanie w hodowaniu i wystawianiu ulubionych ras ojczystych.

Razem z nowymi czasami, nastała również fala przestępczości, co pomogło w promowaniu estreli jako doskonałego psa ochraniającego.

Inne cechy spotykane u dzisiejszych estreli, tj. hakowaty ogon, wilcze pazury, długość włosa i niektóre kolory, były wprowadzone w rasę przez selekcję hodowlaną. Nie mają one zadania funkcjonalnego, ale odzwierciedlają tradycję i upodobania ich właścicieli.

Istnieją dwie odmiany sierści: długa i krótka. Obie przypominają w strukturze włos kozy. Długa sierść może być falowana, ale nie kręcona, a gęsty podszerstek jest bardzo gruby i miękki. Odmiana krótkowłosa nadal musi posiadać grubby podszerstek i taką samą teksturę sierści okrywowej. Zwykle podszerstek jest jaśniejszy. Sierść jest naturalnie natłuszczona i jest odporna na pogodę. Wszystkie psy mają czarną maskę. Jeśli chodzi o temperament i funkcjonalność, obydwie odmiany psów są identyczne w zachowaniu.

W obecnych czasach pies z Serra da Estrela jest nadal wierny swojemu dziedzictwu, nadal dominujący nad wzgórzami, jako pies pracujący z kocią gracją, wykonuje zadania do których został specjalnie kształtowany.

Psy te są zdecydowanie obrończe, pilnują nie tylko stada, ale również swojej ludzkiej rodziny. Pies z Gór Estrela jest uważany za jednego z najlepszych psów obronnych na świecie, chroniących rodziny i ich posiadłości. Estrele są naturalnymi obrońcami, czujnymi i wiernymi, bardzo czułymi dla swojej rodziny i powściągliwymi wobec innych.

Mimo ich dominacyjnej i niezależnej natury, są to psy dobrze socjalizowalne, z dobrymi manierami, które lubią towarzystwo swoich ludzkich rodzin. Są idealnymi przyjaciółmi rodziny dzięki swojej czujności, lojalności i inteligencji - cechom, których potrzebowały w przeszłości. Kiedy staną się partnerem dla danej osoby, będą bardzo dobrze pracować dla niej, jednak mogą wolniej odpowiadać na komendy innych osób w rodzinie.

Są bardzo spokojne i mają niski stopień agresji, ale są wyjątkowo dobrymi stróżami swoich rodzin i posesji. Będą szybko i nieustraszenie reagować w sytuacjach zagrożenia. Estrela będzie szczekał w podejrzanych okolicznościach, ale też szybko nauczy się, którzy ludzie są przyjaciółmi rodziny. Rasa ta posiada umiejętność odróżnienia i zrozumienia, co jest zagrożeniem, a co nim nie jest. Estrela jest "owcą i wilkiem" w jednej skórze, z umiejętnością ocenienia, kiedy być "owcą", a kiedy stać się "wilkiem".

Psy z Estrela są również doskonałymi przyjaciółmi dla dzieci. Bardzo interesują się młodszymi, są zabawowe, wybitnie cierpliwe, ekstremalnie chroniące, będą ignorować dorosłych, kiedy w pobliżu są dzieci. Estrela pozwala dzieciom na rzeczy, na które nigdy by nie pozwolił dorosłym.

Psy te dobrze żyją z innymi zwierzętami. Jednakże, przez ich instynkt obronny, muszą być socjalizowane od szczenięctwa. Pomimo swoich wielkich rozmiarów są bardzo delikatnymi psami, które często będą pomagały w czyszczeniu świeżo narodzonych kóz i innych zwierząt.

Każda rasa ma swój specyficzny charakter, który kształtował się przez długi okres czasu. Wszystkie psy górskie z Estrela są przyzwyczajone do pozostawania i pilnowania stada, nawet jeśli "ich pasterz musiał wyruszyć do wsi". Dzięki temu mają typowy, indywidualny charakter i zdolność do samodzielnego działania w razie zagrożenia co ukształtowało w nich wiele innych cech dobrego psa stróżującego. Ten niezależny charakter pozwala estrelom bardzo dobrze adaptować się do czasów współczesnych, ponieważ mogą spokojnie czekać na powrót swojego pana i rodziny po całym dniu pracy, bardzo rzetelnie strzegąc i chroniąc domu i posesji.

Należy jednak zawsze pamiętać, że zachowanie psa i jego możliwości stworzenia zdrowego związku pomiędzy nim, a jego rodziną i panem, w wielu aspektach zależy od edukacji i socjalizacji, jaką otrzymał.

Esperança Dias, Portugalia

Hodowla Quinta da Líria