Ballada o dobrym gliniarzu

Policjanta Homajuna zna cały Afganistan. W każdym odcinku telewizyjnego serialu daje z siebie wszystko i bez ustanku walczy z korupcją. Łączy w sobie umiejętności Sherlocka Holmesa i psa gończego, by wytropić i aresztować przestępców.

Charyzmatyczny afgański policjant z serialu "Saper", co w języku dari oznacza "tarcza", wzorowany jest na bezkompromisowym Jacku Bauerze ze znanego również polskim widzom serialu "24 godziny". Producenci afgańskiego klona Jacka marzą o sukcesie na miarę amerykańskiego pierwowzoru. Ich marzenia powoli stają się rzeczywistością, bowiem Afgańczycy oszaleli na punkcie Homajuna.

W kraju, gdzie policja jest powszechnie uważana za najbardziej skorumpowaną i najmniej efektywną ze wszystkich sił mających stać na straży bezpieczeństwa obywateli, twórcy serialu liczą także na coś więcej. Po cichu dodają, że dzięki przygodom dzielnego stróża prawa chcieliby uratować stojącą na skraju przepaści afgańską policję od totalnego upadku.

Utworzenie skutecznych sił policyjnych ma kluczowe znaczenie dla opracowanej przez Zachód strategii stworzenia sił zdolnych do przejęcia całkowitej odpowiedzialności za bezpieczeństwo Afganistanu do końca 2014 r. Pozwoliłoby to krajom NATO na wycofanie swoich wojsk i zakończenie kosztowanej wojny.

Ale afgańska policja ma tak złą reputację, że gorszej mieć już nie może. International Crisis Group, jeden z think-tanków zajmujących się Afganistanem, określił ją w ubiegłym miesiącu jako "skorumpowaną, brutalną i złodziejską".

Reputacja to jedno, a dezercja i brak ochotników do służby, to drugie. Co więcej, po tym jak pod koniec listopada afgański policjant zastrzelił sześciu amerykańskich żołnierzy, rosną obawy o wpływy talibów w szeregach tej służby.

Dowódców NATO najbardziej jednak martwi, skąd do października tego roku wziąć kilka tysięcy ochotników do służby. Za dziesięć miesięcy w Afganistanie ma być 134 tys. policjantów, a teraz jest ich ledwo 80 tys. Docelowo, do końca 2014 r., służbę ma tu pełnić 200 tys. policjantów.

Aktor grający Homajuna twierdzi, że swoją rolą chce wyrazić to, co czują wszyscy ci Afgańczycy,pragnący "bezpieczniejszego, mniej skorumpowanego kraju".

- Każdy Afgańczyk ma takie same odczucia, jak Homajun - mówi aktor, którego nazwisko nie zostało upublicznione. - Obecnie społeczeństwo uważa policjantów za złodziei. My pokazujemy, że policjanci nie są bandytami, tylko prawdziwymi bohaterami - dodaje.

"Saper" po raz pierwszy został pokazany w telewizji RTA w październiku. Od tego czasu gromadzi w każdą sobotę przed telewizorami prawie wszystkich mieszkańców kraju.

Jednym z jego największych fanów jest Jama Nuri, mieszkaniec Kabulu. - Afgańczycy nie ufają policji. Ten serial uczy funkcjonariuszy, jak zdobyć zaufanie ludzi - mówi Jama Nuri.

Za produkcję serialu płaci Kanada i Unia Europejska. Przygody dzielnego policjanta kręci natomiast Awaz - firma założona przez Francuza Christiana Marie.

- Jednym z głównych celów tego projektu jest zbudowanie pewnego stopnia zaufania we wzajemnych relacjach Afgańczyków i policjantów - wyjaśnia Marie. - Chcieliśmy także pokazać, że policja to nie tylko strzelaniny, ale także prowadzenie dochodzeń czy służenie ludziom. Policja zajmuje znacząca rolę w społeczeństwie - dodaje.

Afgański policjant zarabia średnio 120 dolarów miesięcznie. - Za tak niewielkie pieniądze policja zatrudnia same łamagi - uważa Frederic Doncieux, doradca twórców serialu. - Ale kiedy zarobki wzrosną, siła ta będzie cieszyła się lepszą opinią i lepsi rekruci sami przyjdą - uważa Doncieux.

W jednym z odcinków serialu Homajun, noszący niebieski policyjny mundur - synonim raczej brutalnej i rozbójniczej władzy niż prawa i porządku, aresztuje przemytnika antyków. Jednak skorumpowany dowódca wypuszcza przestępcę, a Homajuna oddelegowuje do służby w małej wiosce.

W kolejnym odcinku szef policji delektuje się skrętem podczas, gdy jego ludzie bardzo pilnie potrzebują się z nim skontaktować.

Po takich obrazkach nie dziwi absolutnie reakcja prawdziwej policji. Zdaniem funkcjonariuszy, serial jest zbyt krytyczny i wyolbrzymia stopień korupcji w szeregach tej formacji. Tylko wyolbrzymia, bo to, że policjanci "biorą w łapę", wie każdy...

Jest jeszcze stanowczo za wcześnie, by stwierdzić, że "Saper" przysłużył się policji i całemu społeczeństwu. Jednak telewizyjny serial wydaje się być dobrym pomysłem. Przede wszystkim dlatego, że pokazuje, jak ma postępować dobry policjant. Może też skusić chętnych do pójścia w ślady Homajuna.

- Serial to dobry sposób, by przez zabawę uczyć. Afgańczycy to mądry naród, który nie ma jednak tradycji policyjnych - mówi Vygaudas Usackas, ambasador UE w Afganistanie.

Jak dotychczas powstało 26 odcinków serialu, ale producenci planują już drugą serię przygód Homajuna.

Co ciekawe, w tworzonym przez 40-osobowy zespół Afgańczyków i hinduskiego scenarzystę serialu nie przewinął się jeszcze wątek dziewięcioletnich rządów talibów, którzy doprowadzili Afganistan na skraj przepaści. Zamiast tego dzielny policjant walczy, przede wszystkim, z narkotykami, korupcją i porwaniami.

Od kiedy "Saper" bije rekordy popularności, inne afgańskie telewizje ścigają się w produkowaniu podobnych programów.

Prywatna telewizja Tolo pokazuje codzienną służbę policjantów z oddziału specjalnego. Za produkcję serialu "Orzeł 4" płacą Amerykanie. Natomiast już wiosną afgańscy telewidzowie zobaczą reality show "Narodziny armii", w którym kamery będą towarzyszyć rekrutom zarówno w czasie pierwszych dni szkolenia, jak i podczas walk z talibami.

Jakby tego Afgańczycy mieli mało na co dzień. Nie tylko w telewizji.

MW na podst. AFP