Nie tylko o pieprzeniu

Tradycyjne przyrządzanie potraw przechodzi do lamusa. Kostki smakowe, kostki bulionowe, gotowe mieszanki smakowe do konkretnych potraw, tak wygląda dzisiejsze gotowanie przeciętnej gospodyni domowej. Przygotowując codzienne posiłki najczęściej korzystamy z takich właśnie udogodnień podsuwanych nam pod nos przez wielu producentów. 

To dzięki nim mamy możliwość nadania bardzo intensywnego i "niepowtarzalnego" smaku wielu potrawom. Faktycznie, smak jest niepowtarzalny, bo nawet gotując fasolę pod zupę grochową i dodając do niej odpowiednie "specyfiki" możemy otrzymać smak zupy grzybowej. 

Przy czym powiedzmy sobie szczerze, bez dodawania prawdziwych grzybów. Czyż nie jest to pewna forma można by rzec nawet cudu kulinarnego? Tylko te cuda, o ile zaspokajają nasze kubki smakowe, już bardzo różnie wpływają na stan naszego zdrowia. Nie chcemy najczęściej o tym wiedzieć, bo odpowiadają nam te smakowe utrwalacze, bądź nie posiadamy w ogóle takiej wiedzy. 

Wystarczy tylko sięgnąć po pierwsze z brzegu opakowanie znakomitych kostek, z których uzyskamy prawdziwy rosół. Zastępują one wszystkie podstawowe produkty potrzebne do jego ugotowania. Jakie informacje odnajdujemy na opakowaniu?W składzie znajdzie się substancja wzmacniająca smak E635. To rybonukleotyd disodowy, który przy częstym spożyciu może być przyczyną zmian skórnych, nadpobudliwości, a nawet astmy. Potem, kolejno, karmel amoniakalny, czyli E150c. To substancja barwiąca i aromatyzująca, która powoduje nadpobudliwość. Następnie glutaminian sodu, inaczej E621, który powoduje palpitacje serca i nadmierną potliwość.

Samych warzyw i ekstraktów mięsnych znajdujemy w określeniach procentowych, nie więcej niż ok. 2 %. Pytamy więc, czy zdrowe posiłki powinny być doprawiane takimi środkami? A co ze zwykłymi ziołami i przyprawami korzennymi, dzięki którym przygotowywane przez nas dania będą miały znakomity smak? Może powinniśmy częściej sięgać po tradycyjne przyprawy, wtedy nie tylko nasze kubki smakowe, ale także nasz cały organizm będzie miał z tego większe korzyści? Sprawdźmy, zatem, jakie przyprawy możemy zastosować do konkretnych potraw i przy okazji, jakie korzyści możemy czerpać z ich naturalnych właściwości.

Przyprawa ta kojąco wpływa na nasz układ trawienny. Jest stosowana, jako środek łagodzący wszelkie nudności, niestrawności, a także likwidujący nieprzyjemne wzdęcia i gazy. Niweluje przy tym nieświeży smak w ustach. Jest znany również w leczeniu zapalenia oskrzeli, uporczywego kaszlu, astmie, a nawet kokluszu. Przy tym sprawdza się w leczeniu impotencji i oziębłości. Ale to nie wszystko, ponieważ anyż jest także środkiem stosowanym do walki ze świerzbem i wszawicą.

Jest doskonały do potraw z wieprzowiny, pieczonej ryby i pieczonego kurczaka. Można nim doprawiać czyste zupy oraz dania z dyni i porów. Anyż jest używany do aromatyzowania wyrobów cukierniczych oraz likierów.

Posiada ona właściwości uspokajające, stąd jej korzystne działanie na stany depresyjne, ogólną nerwowość, zmęczenie, problemy ze snem lub uczucie niepokoju. Ma działanie przeciwbakteryjne i dlatego zewnętrznie stosowana na ugryzienia owadów, przynosi ulgę. Jej zastosowanie znane jest także w problemach trawiennych takich jak wzdęcia i gazy. Stosowana jest do zwalczania robaczycy jelit.

Kulinarne zastosowanie tego zioła jest bardzo obszerne. I tak bazylię dodajemy do sosów, sałatek, zup, omletów, potraw przygotowywanych na bazie ryb, potraw z makaronów oraz potraw warzywnych. Doprawiamy nią dania z brokułów, pomidorów, marchewki, kapusty, cukinii, kabaczków i dyni. Bazylię zawsze dodajemy pod koniec gotowania.

Oprócz działania pobudzającego procesy przemiany materii, przyprawa ta jest nieocenionym źródłem witaminy C. A ta, jak wiemy, walczy z wolnymi rodnikami. Stąd uznawana jest za jedną z witamin młodości. Do tego podnosi stan naszej odporności, ułatwia gojenie się ran i hamuje krwawienia.

Chili jest najczęściej stosowana do dań gulaszowych, pieczonych mięs i duszonych warzyw. Doprawione nią dania mają bardzo ostry smak, stąd też zalecany jest umiar w jej dozowaniu.

Chrzan to jedna z przypraw korzennych, która jest nieodzowna w trawieniu potraw tłustych i ciężkostrawnych. Tak jak papryczka chili, tak i chrzan zawiera bardzo duże ilości witaminy C. A ta oprócz wspomnianego działania, pomaga także w odkrztuszaniu wydzieliny zalegającej w oskrzelach, dzięki czemu ułatwia oddychanie.

Do jakich potraw możemy dodawać chrzan?

Chrzanem przyprawiamy najczęściej buraczki ćwikłowe, którym nadaje wyraźny i ostrzejszy smak. A swoją główną rolę chrzan spełnia, jako dodatek do spożywanych przez nas dań mięsnych, a nawet wędlin.

Czosnek na bardzo wiele walorów wspomagających nasze zdrowie. Przed wszystkim dzięki swojemu silnemu działaniu antybakteryjnemu doskonale działa na nasze drogi oddechowe i układ pokarmowy. Zmniejsza wydzielanie flegmy, pomaga w leczeniu gryp, przeziębień, a nawet infekcji ucha. Ma korzystny wpływ na infekcje pokarmowe i zwalcza pasożyty. Do tego obniża poziom cholesterolu we krwi, obniża ciśnienie tętnicze, stąd jego zbawienne działanie na cały układ krążenia. Znane jest także jego doskonałe działanie na trudno gojące się rany.

Dodaje wyśmienitego smaku i aromatu potrawom z mięs drobiowych, wołowych, wieprzowych i owocom morza. Dodawany jest do sałatek, sosów, marynat, surówek, makaronów, gulaszów i potraw na bazie warzyw.  Należy tylko uważać na przypalenie czosnku, ponieważ nadaje wtedy potrawie ostry i palący smak.  

Jest przyprawą korzenną, która wzmaga nasz apetyt. Jest świetnym środkiem łagodzącym nieprzyjemne objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak odbijana, wzdęcia i mdłości. Jest polecany osobom cierpiącym na nadkwasotę żołądka, gdyż łagodzi wydzielanie kwasów i ułatwia trawienie.

Można go stosować do doprawiania dań ryżowych, kompotów owocowych, deserów czekoladowych oraz ciast. Jest doskonałym dodatkiem do potraw z jagnięciny.

Oprócz pobudzania apetytu i ułatwienia procesów trawiennych, gałka muszkatołowa znajduje swoje zastosowanie w leczeniu stanów reumatycznych oraz zaburzeń pracy oskrzeli.

Zazwyczaj doprawiamy nią dania mięsne. Ale jest także wybornym dodatkiem do gulaszów, pasztetów, potraw na bazie jaj lub serów oraz pierników i innych wyrobów cukierniczych.

Stosowane są w niestrawności. A dzięki swojemu działaniu bakteriobójczemu, znieczulającemu i przeciwzapalnemu używane były w dawnych czasach, jako środek kojący ból zębów.  Olejek z goździka jest znany w aromatoterapii, gdyż ma dodatnie działanie w schorzeniach laryngologicznych i infekcjach dróg oddechowych.

Goździki najbardziej znane są ze swojego doskonałego aromatu i smaku, jaki nadają winom, kompotom i likierom. Ale nie stosujemy ich tylko do przyprawiania słodkich potraw. Używane są do aromatyzowania szynek, pasztetów, wołowiny, a także znajdują swoje zastosowanie w marynatach rybnych.

Znane są jego właściwości wspomagające leczenie niestrawności. Dzieje się tak przez silne pobudzanie wydzielania śliny, żółci i soków trawiennych. Jest zalecany, jako środek obniżający stężenie cholesterolu we krwi. Pomaga w zwalczaniu choroby lokomocyjnej. Silnie pobudza nasze krążenie, gdyż dodany do herbaty szybko nas rozgrzewa.

Najczęściej używany jest do aromatyzowania piw, likierów. Ale jest także składnikiem wyrobów cukierniczych. Stosuje się go do pieczenia dań mięsnych i gotowania wywarów z mięs.

Jest znany, jako środek przeciwskurczowy, ma znakomite działanie wiatropędne i niwelujące bolesność podczas miesiączkowania. Kminek pobudza także nasz apetyt i odświeża oddech. Stosowany jest w leczeniu zapalenia gardła. Działa wykrztuśnie i moczopędnie.

Stosowany jest w doprawianiu warzywnych dań z buraków, marchewki, zielonego groszku, kalafiora, ziemniaków, cebuli, cukinii i ogórków. Ale kminek jest dodawany także do pieczywa, ciast, omletów, cerów, makaronów, owoców morza, kiszonej i duszonej kapusty. Jest doskonałym uzupełnieniem potraw mięsnych i kiełbas. 

Jest nie tylko środkiem działającym moczopędnie, ale także pobudza laktację u kobiet karmiących. Zapobiega kolkom, skurczom żołądka i niestrawności. Napar z tego zioła wspomaga leczenie gryp, przeziębień i kaszlu.

Koper najczęściej dodajemy do potraw z drobiu, z jaj, makaronów, warzyw, pozostałych mięs, a także ryb - jest wyborny do dań z łososia. Możemy nim doprawiać sałatki i sosy. A łodygi i główki kopru wraz z nasionami są doskonałym dodatkiem do marynat używanych do kiszenia warzyw.

Majeranek pobudza nasz apetyt. Ma działanie przeciwzapalnie i antybakteryjne. Wspomaga leczenie nieżytu żołądka i pozostałych chorób układu pokarmowego, w tym także biegunek. Stosowany jest w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych. Ma też działanie uspokajające. 

Jest znakomity do dań z roślin strączkowych oraz potraw z tłustych mięs. Kiedy pieczemy, dusimy czy gotujemy mięsa, zawsze możemy dodać majeranek. Nie może się bez niego obejść tradycyjny żurek. Majeranek jest także dodatkiem do kiełbas i zup.

Czarny pieprz ma działanie obniżające ciśnienie tętnicze. Działa też rozkurczowo. Napar z niego pobudza produkcję soku żołądkowego, stąd jego rola w regulacji procesów trawiennych.

Pieprzem doprawiamy zupy rybne, gulaszowe, barszcze, wywary mięsne, dania z kapusty i ziemniaków, wszystkie rodzaje mięs i przygotowywane z nich potrawy, omlety i sałatki.

Działa odkażająco i pobudzająco. Dlatego ułatwia trawienie i wspomaga procesy oczyszczania organizmu z toksyn. Jest stosowany, jako środek przyspieszający leczenie zakażeń górnych dróg oddechowych. Ma właściwości moczopędne. Swoje zastosowanie odnajduje także w przemyśle kosmetycznym.

Rozmarynem doprawiamy zazwyczaj wieprzowinę, mięsa pieczone na ruszcie, wołowinę, drób i dziczyznę. Jest też wybornym dodatkiem do zup jarzynowych, sosów, smażonych ziemniaków i duszonych grzybów. Aromatyzuje się nim wódki żołądkowe i likiery.

Znana jest jego bakteriobójcza i grzybobójcza funkcja. Działa silnie wykrztuszająco, toteż stosowany jest w leczeniu chorób dróg oddechowych. Pomaga w kaszlu, katarze i chrypce. Reguluje procesy trawienne.

Dodajemy go do wywarów mięsnych, dań na bazie kapusty, wieprzowiny, drobiu i dziczyzny, a także do mięs pieczonych na ruszcie. Stosowany jest przy wytwarzaniu pasztetów i wędlin.

Stosując tradycyjne przyprawy dostaniemy to, czego nie da nam żaden smakowy dodatek stworzony na bazie sztucznych składników. Zakosztujemy smaku potraw przygotowanych tradycyjnie, przez co bardziej wartościowych nie tylko względem zdrowia, ale także smaku wypływającego z samej natury.