Męskie pączki ze skwarkami

Pączki ziemniaczane są jednym z ostatnich kulinarnych odkryć Moniki Zamachowskiej.

- Ten przysmak poznałam dzięki szefowej Koła Gospodyń Wiejskich w Zalesiu pod Łodzią, czyli w rodzinnych stronach mojego męża. Pączki z ziemniaków to wynik dawnej biedy. Są pyszne i lekkie. Ich tajemnicą jest to, że na koniec trzeba do nich dodać spirytus. Inaczej nie wyjdą - opowiadała w rozmowie Monika Zamachowska, prowadząca "Pytania na śniadanie".

Gdy na przełomie XIX i XX wieku pączki zaczęły pojawiać się na polskiej wsi, zazwyczaj pączki smażono w głębokim, gorącym tłuszczu. Trzeba było bowiem najeść się przed 40-dniowym postem.

W uboższych domach pączków nie smażono w głębokim tłuszczu, ponieważ nie było go pod dostatkiem. Tam pieczono je w piecu chlebowym lub smażono na blasze. Aby jednak zachować tradycję jedzenia tłusto, podawano je okraszone skwarkami.

Dawne pączki były też znacznie twardsze. Zrobione były z bardziej zbitego ciasta, bez drożdży.

Tłusty czwartek inicjował zapusty, zwane też mięsopustami, czyli czas zabaw, uciech oraz sutego, tłustego jedzenia. Oprócz pampuchów jedzono również pierogi z kaszą gryczaną lub jaglaną, kapustę dobrze omaszczoną słoniną lub sadłem, albo w ogóle samą słoninę, dobrze omaszczony żur.

Jedzono też wieprzowe żołądki nadziewane kaszą, tzw. maćki, i smażone albo gotowane jajka. Najpopularniejszym napojem było piwo lub wódka, którymi w czasie zapustów, raczono się w nadmiarze. Wędliny zwane dzisiaj chłopskimi, nie były wówczas rozpowszechnione.

Według etnografa Andrzeja Karczmarzewskiego tańce i obfitość pożywienia, które były obowiązkowe w mięsopusty, oprócz przyjemności, dawały także podstawę do wróżb i zaklinania urodzaju. Wierzono bowiem w ich magiczny sens. Obfitość jedzenia miała prowokować urodzaj i dobrobyt na cały rok.