Prawdy i mity o antybiotykach
Uhonorowanie wyizolowania penicyliny Nagrodą Nobla rozpoczęło stosowanie antybiotyków na szeroką skalę. Przez ten czas powstało jednak wiele mitów na ich temat.
Antybiotyki działają tylko na bakterie, a wiele chorób ma podłoże wirusowe, choćby grypa. Co więcej, organizm przechodzący infekcję wirusową jest szczególnie podatny na zakażenia bakteryjne, a zastosowanie antybiotyku niszczy naturalną, protekcyjną florę jelit. Długotrwałe, nieuzasadnione stosowanie antybiotyków powoduje, że bakterie nie wykazują na nie wrażliwości. Powstające oporne szczepy są trudne do leczenia. W Polsce i na świecie znane są już szczepy bakterii - tzw. KPC, na które nie działają żadne antybiotyki. Dlatego tak ważne jest ich rozsądne stosowanie. Wiele krajów już wcześniej podjęło walkę o racjonalne wypisywanie recept, m.in. kraje skandynawskie w latach 80. zeszłego stulecia. W Polsce powstał Narodowy Program Ochrony Antybiotyków postulujący racjonalne ich stosowanie.
Antybiotyki to cała grupa leków o różnym spektrum działania. Stosowanie tak silnych lekarstw odbywać się może tylko pod ścisłym nadzorem lekarza. Jedne będą pomocne przy zakażeniach układu moczowego, inne przy anginie. Nie powinno stosować się antybiotyków samodzielnie, zwłaszcza pozostałych z poprzedniego leczenia bądź przepisanych innej osobie. Nie wykorzystane leki powinny zostać zutylizowane. Aby zacząć walkę z wrogiem warto go dokładnie poznać. Antybiogram określa wrażliwość na antybiotyki bakterii obecnych w pobranej próbce. Daje to szczegółowe informacje, jaki należy zastosować antybiotyk oraz w jakiej dawce. Antybiogram wykonuje się z wymazu miejsca zapalnego lub pobranej krwi, jest więc to bezbolesna metoda badania. Mając taką przewagę zwiększamy szanse na szybki powrót do zdrowia. Unikamy także nawrotu choroby, bądź co gorsza, stosowania niewłaściwie dobranego leku. Substancje chemiczne zawarte w antybiotyku mogą reagować z tymi zawartymi w napojach i jedzeniu. Nie powinno się również jednocześnie przyjmować innych leków, gdyż może powodować to osłabienie działania antybiotyku lub w znacznym stopniu zminimalizować jego wchłanianie. Wszystko to doprowadza do dalszego rozwoju stanu za palnego i opóźnionego zdrowienia. Antybiotyki powinno się popijać dużą ilością wody. Trzeba pamiętać, że antybiotyki są silnym lekarstwem i mogą wywoływać działania niepożądane. Szarzenie zębów może wystąpić przy stosowaniu tetracyklin, z powodu osadzania się ich związków barwnych w zębach i kościach. Jednak często korzyści wynikające z zastosowania leku przewyższają minusy, a antybiotyk jest jedyną szansą na wyzdrowienie. Wszystkie możliwe działania niepożądane oraz przeciwwskazania są zamieszczone na ulotkach.
Niektóre antybiotyki są wytwarzane przez grzyby, pleśnie oraz bakterie. Do tej grupy należą penicyliny - wytwarzane rzez pleśń z rodzaju Penicillium. Część antybiotyków jest produkowanych przez człowieka na podstawie naturalnych substancji - antybiotyki półsyntetyczne. Występuje też grupa antybiotyków syntetycznych, w całości stworzonych przez człowieka. Nie zależnie od pochodzenia każdy rodzaj antybiotyków wykazuje specyficzne działanie i ma działania niepożądane. Kiedy infekcja rozwija się szybko i w żaden inny sposób nie można zniwelować zagrożenia antybiotyki są pomocne. Stosowane są wtedy antybiotyki nieszkodliwe dla płodu, np. z grupy penicylin. Podczas laktacji antybiotyki mogą przedostawać się wraz z mlekiem do organizmu noworodka, dlatego wdrożenie antybiotykoterapii powinno przewyższać korzyściami ponad działaniami ubocznymi. (is)