Zmęczony? Chyba każdy z nas zna to uczucie związane z roztargnieniem i brakiem koncentracji. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie spałeś wystarczająco długo ostatniej nocy lub budziłeś się zbyt często. Jednak, czy da się jakoś zdefiniować stwierdzenie "wystarczająca długość snu"? Jeśli tak, ile to godzin i jakie czynniki mają wpływ na ten czas.
Podczas gdy zalecana długość snu jest wciąż omawiana przez naukowców, wszyscy wiemy, że jest on dla nas niezbędny w odpowiedniej dawce, by funkcjonować wydajnie i efektywnie. W końcu wg statystyk każdy z nas na spaniu spędza prawie 24 lata życia.
Naukowcy próbowali udowodnić doświadczalnie, jak dużo snu jest potrzebne człowiekowi w danym wieku, dzięki badaniom na trzech grupach ochotników. Członkowie pierwszej grupy spali cztery godziny codziennie przez 14 dni, drugiej sześć, a trzeciej osiem przez taki sam okres.
Ochotnicy należący do ostatniej grupy wykazali słabszą koncentrację, roztargnienie i rozleniwienie. Osoby z drugiej grupy po dwóch tygodniach badania wykazały podobną reakcję organizmu, co ludzie pod wpływem alkoholu (0,1 promila we krwi). Członkowie pierwszej grupy wykazywali tendencję do zasypiania w czasie testów, braku skupienia i zdenerwowania.
Podsumowując badanie, okazało się, że w każdej z grup badawczych zauważalny był spadek efektywności działania mózgu. Naukowcy wywnioskowali, że wyniki te są skutkiem deficytu snu. Mózg oczywiście potrzebuje go w pewnych ilościach, jednak jest w stanie wytrwać kilka dni z jego mniejszą ilością, o ile zostanie ona "nadrobiona" przez kilka kolejnych nocy.
Nasz mózg może się bardzo szybko regenerować, jednocześnie pewne nawyki mogą doprowadzić do jego uszkodzenia. Codzienna, zbyt krótka długość snu może być zalążkiem chronicznego przemęczenia oraz braku zdolności zauważenia, że nasz organizm jest wyczerpany. Z kolei, zbyt długi sen serwowany organizmowi każdego dnia, może prowadzić do osłabienia koncentracji i spadku zainteresowania codziennymi czynnościami.
Powszechnie uznaje się, że średnia długość snu powinna wynosić 7-8 godzin na dobę. Osoby, które systematycznie śpią mniej niż 7 godzin dziennie, zwiększają swoim postępowaniem ryzyko chorób serca, oraz cukrzycy. Z drugiej strony, badania wykazują, że osoby śpiące ponad 8 godzin dziennie, wcale nie podnoszą swoich możliwości poznawczych. Dlatego, 7-8 godzin snu wydaje się być najbardziej odpowiednie dla większości populacji.
Istnieją jednak odstępstwa od tej reguły. Istnieją ludzie posiadający mutację w pewnym genie, która sprawia, że śpiąc około 6 godzin dziennie budzą się zupełnie wyspani i funkcjonują najefektywniej. Odtworzenie na myszach tego zjawiska pozwoliło zauważyć, że takie zwierzęta potrafiły wytrzymać bez snu o 1,2 godziny dłużej niż zwykłe myszy. Okazuje się, że osoby, które śpią mniej, robią to bardziej "intensywnie" niż przeciętny człowiek.
Ogólnym wnioskiem z badania pozostaje najpewniej rada, by słuchać swojego organizmu oraz jego potrzeb. Ilość snu jest dyktowania przez nasze własne ciało i jest to jedyny "poradnik", którego powinniśmy słuchać.
Sen jest niezwykle ważny w życiu osób uprawiających sport. Coraz więcej dowodów wskazuje na to, że sen odgrywa ważną rolę w zachowaniu sprawności i regeneracji sportowców, jednak wszystkie złożone procesy snu są wciąż nieznane. Zrozumienie roli snu, zaburzeń i deprywacji snu, pomaga głębiej docenić jego wpływ na sportowców. Pewnym jest, że sen pełni ogromną rolę w fizjologicznym wzroście i regeneracji mięśni, wydajności nerwowo-mięśniowej oraz poprawie funkcji poznawczych.
