Dać komuś po mordzie...

Jest wczesny ranek na warszawskich Bielanach. Dwóch facetów okłada się pięściami i nogami. Kości uderzają o siebie, słychać, jak ulatuje z nich powietrze, kiedy ciosy dochodzą do szczęk czy splotu słonecznego. Wygląda to tak, jakby za moment któryś z nich miał ostatecznie zakończyć ten pojedynek. I wtedy go przerywają. Z trudnością łapią oddech, są mokrzy od potu i - uśmiechnięci.

Bo walka nie odbywała się na ulicy, ale w klubie BKKK (Bielański Klub Karate Kyokushin) na AWF. Andriej Mołczanow, wielokrotny mistrz świata muay thai, sparował z Piotrem Batogowskim, 43-letnim szefem dużej agencji reklamowej. - Jestem tutaj dopiero od kilku miesięcy, ale uzależniłem się chyba na całe życie - mówi Piotr. - Od zawsze uprawiałem jakiś sport, ale dopiero teraz znalazłem to, co idealnie pozwala zachować równowagę ciała i ducha, i to zarówno na sali, jaki i pracy czy domu.

Walka to nieodłączna część kultury. Od czasów pierwotnych była budulcem każdego mocarstwa. W wielu kulturach pojawiły się oczywiście turnieje mających wyłonić najlepszego wojownika. Pankration w Grecji, lei tai w Chinach, vajramushti w Indiach czy w końcu vale tudo w Brazylii. Przez tysiąclecia ukształtowała się w mężczyznach potrzeba bezpośredniej rywalizacji, która jest zaprogramowanym w genach sposobem na ujście agresji.

Chcemy czy nie, każdy z nas jest w jakiś sposób agresywny, bo tylko tak facet mógł zdobyć pożywienie, kobietę i przekazywał to w genach kolejnym pokoleniom. Fizjologia człowieka zmieniła się bardzo nieznacznie, tylko miejsca, w których ta agresja się uwidacznia, są inne. 92 proc. ryczących na światłach klaksonów to działania samców. W dodatku jest jedyną cechą, której nie da się wytłumaczyć żadnymi uwarunkowaniami społecznymi. Tylko kiedyś znajdowała ona ujście w bezpośredniej walce z dzikim zwierzęciem albo przeciwnikiem, a dziś stres się często kumuluje.

Cisza po bitwie

- Walka to katharsis - mówi dr Tadeusz Stefaniak z wrocławskiej AWF, który jest również trenerem bokserskim. - Z fizycznego punktu widzenia organizm pracuje na maksymalnych obrotach, wykorzystując wszystkie źródła energii, jakie ma: tlenowe, beztlenowe, rezerwy na czarną godzinę. Kształtuje koordynację i siłę, wyczucie dystansu, odległości, skoczność - opowiada. Bezpośrednie zagrożenie sprawia, że wydzielają się adrenalina, dopamina i testosteron - hormony, które dają szybkość, siłę i agresywność. Ale potem organizm dąży do równowagi - uspokaja się dużą dawką serotoniny. I to ten spokój po walce jest czymś, co tak naprawdę uzależnia.

Leszek Boniecki ma 37 lat. Jest handlowcem w firmie zajmującej się usługami outsourcingowymi. - Chociaż muszę uważać, bo przecież nie mogę pójść następnego dnia na spotkanie z klientem z obitą twarzą, to nie wyobrażam już sobie życia bez walk. Sparingując, robię to w 100 procentach. Jestem tylko tu i teraz. Odsuwam od siebie wszystko inne. Zeruję umysł. Łapię dystans do problemów, które przed wejściem na salę wydawały mi się ogromne i nie do ogarnięcia. Kiedy nie trenuję przez 2,3 tygodnie, od razu robię się bardziej nerwowy - mówi. Każdy z walczących mówi podobnie. Zrealizowana atawistyczna potrzeba walki sprawia, że facet odnajduje swoje miejsce i nie wkurza go już byle dupek.

Rozpoznanie walką

- Co musi dzisiaj zrobić młody człowiek, by udowodnić, że jest mężczyzną? Iść na wojnę, zabić wielkiego zwierza? Ale nie ma już wojen i coraz mniej jest niebezpiecznych zwierząt... Co pozostało? Forsa? Sława? - tak przedstawia rozterki bohaterów Chuck Palahniuk, autor książki, na podstawie której powstał scenariusz do filmu "Fight Club". Kiedy pierwszy raz w życiu stajesz na przeciwko drugiego faceta i zaciskasz pięści, nie masz pojęcia, jakie niesie to ze sobą emocje. Umówmy się - w życiu codziennym ubieramy maskę. W czasie walki ta maska opada niezależnie od tego, jak długo ją nosisz i jak gruba ona jest. Jeden walczy bardziej ofensywnie, drugi się broni, jeszcze inny odpuszcza albo fauluje. Piotr Frenkiel - właściciel kilku klubów muzycznych i dyskotek - właśnie to odkrywanie samego siebie najbardziej lubi w walce z pełnym kontakcie: - W pewnym momencie starcia dochodzę do punktu, w którym poprzednim razem odpuściłem, ale wiem, że tym razem mogę pójść dalej. Potrafię wykrzesać więcej energii i jest to raczej zasługa głowy, a nie kondycji. I przekłada się to na sytuacje w życiu codziennym - mówi. Są dwa typy ludzi - taki, który po zrzuceniu maski nie chce się więcej takim widzieć. Ten typ nie pojawia się na sali ponownie. Drugi to taki, który mówi: "OK, taki jestem naprawdę. A teraz powalczę, by być lepszy".

- Największym wrogiem człowieka jest on sam - mówi Andriej Mołczanow, który oprócz tytułów mistrza świata, ma również doktorat z psychologii. -Wszystkie problemy zaczynają się w głowie. A trener nie może wykrzesać z ciebie więcej, niż możesz to zrobić sam. On może ci tylko w tym pomóc?.

Ufaj instynktowi

Nie trzeba wcale od razu szukać podziemnych garaży, by sprawdzić się w boju, chociaż w Londynie czy Moskwie powstają kluby wzorowane na tym, który znasz z filmu "Fight Club". Jest coraz więcej takich miejsc, w których pod okiem dobrego instruktora sprawdzają się zarówno biznesmeni

i handlowcy, jak i bankowcy czy nauczyciele. - To mit, że na takie zajęcia chodzą karki czy łepki, które chcą potem wykorzystać nabyte umiejętności na ulicy - mówi Leszek Boniecki. - Tu nawet nie chodzi już o kondycję fizyczną. Raczej o psychiczną, co zresztą zauważa moja narzeczona.

- Na pierwszych zajęciach mówię, że nie będzie im łatwo, bo będą walczyć z samym sobą - mówi Andriej. Nieważne, kim jesteś - wszyscy są równi i wszyscy pracują tak samo. I z treningu na trening robią się coraz lepsi. Piotr Batogowski od 10 lat gra w golfa, do którego zresztą przydaje mu się trening sztuk walki. - Ale tutaj odkryłem ruch, który czemuś służy, jest czymś naturalnym. Winnych sportach, robiąc, błąd tracisz punkt. Tutaj karą jest ból po otrzymanym ciosie i dlatego tym większa jest mobilizacja.

To, co jest najważniejsze według Andrieja, to wyczucie. Niektórzy walczą wyuczonymi schematami. Inni dopasowują się do sytuacji, zmieniają styl. Uczą się ufać instynktowi - jak i co zrobić w danym momencie. I ci często okazują się najlepsi. Zresztą w życiu jest podobnie.

Trwałe ślady

Walka bardzo uczy pokory. Nagle orientujesz się, że życie to nie gra komputerowa i łatwo zrobić sobie albo komuś krzywdę. - Trzeba się liczyć z tym,

że kumplowi zadajemy ból. Ale kiedy trenujesz, musisz się kontrolować - mówi 56-letni Stanisław Styś, który jest kierowcą w firmie wynajmującej samochody osobowe, a dzięki treningowi muay thai jest w lepszej formie niż większość 30-latków. - Na treningach nie powinno być kontuzji. Siłę pokazuje się na meczach, nie na treningach.

Ale takie doświadczenie daje też ogromną pewności siebie. -Jeśli dojdzie do mało przyjacielskiej wymiany zdań na ulicy, to najwyżej dostanę w nos - mówi Piotr Batogowski. - Ale po tym, co spotyka mnie na treningach, już wiem, jak to jest. Mam pewność, , że to nic strasznego.

Po treningu zostają ślady. Te zewnętrzne z reguły szybko się goją, chociaż koledzy trochę z nich żartują (koleżanki za to patrzą z pewnym podziwem). Te w psychice zostają na dłużej, ale to właśnie one sprawiają, że jesteś prawdziwym facetem: spokojnym, opanowanym i wiedzącym, gdzie jest twoje miejsce.

Marek Dudziński